Kort verslag van de SC Avalon Anialarra september-expeditie in 2008 van zaterdag 13/9 tot zaterdag 20/9

(met foto?s van Paul, Mark en Rudi)

Een expeditie van één week, dat is alles of niets. Ze staat of valt met een goede meteo. Minstens vier dagen stabiel weer zijn noodzakelijk. De hele ploeg moet fysiek en mentaal in orde zijn. Het geluk was weer aan onze kant. De ploeg was een ??uipe de choc?, vier mensen die al 10 jaar in deze grot exploreerden, die er zowat alle grote momenten hadden beleefd en door wiens aderen het water van de Anialarra stroomt: Mark Michiels, Rudi Bollaert, Annette Van Houtte en Paul De Bie, aangevuld met de jonge leeuw Bart Saey die intussen ook al aan zijn derde exploratiejaar toe is.

Maar de expeditie startte in problematische omstandigheden, want zaterdag werd onze portage verstoord door een plots koudefront dat een einde maakte aan lange periode warm weer. Omhoog naar de Anialarra in gietende regen, die overging in ijsregen en sneeuw. De plannen om de FR3 te desequiperen konden we opbergen, want de grot bleek in flinke crue te staan. Moedige Bart waagde een poging maar er was geen doorkomen aan, hij kwam als een verdronken kip terug uit de ingangsput, een klimhandvat armer dat in de waterval omlaag was gevallen. Het duo Paul/Annette besloot zelfs geen poging te doen om hun plan uit te voeren: het herbekijken van de AN60, waarvan we wisten dat de P16 zeer crue-gevoelig was. 

Zaterdagavond 12/9/2008 bleven Paul en Annette boven bivakkeren. Urenlang hagelde sneeuw en ijs op de tent neer. De blizzard ging tegen de ochtend liggen, en bij het opstaan zondagochtend bleek de Anialarra in een dikke witte vacht getooid. Gelukkig waren de weergoden aan onze kant, de (bleke) zon brak door de wolken en Meteo France voorspelde vier dagen droog en goed weer! Maar in de grot zou het dooien van de sneeuwlaag ons vast en zeker hinderen, en we hoopten dat we ons plan, de verdere explo van Tintin, zouden kunnen uitvoeren.

Zondag 13/9/2008: Nadat het trio Bart, Mark en Rudi ons had vervoegd, gingen we om 11 u van start in de AN51. Inderdaad, de rivier beneden was indrukwekkend, hier en daar hadden we moeite om te vorderen in het wilde en diepe water. Onze ponto?s werden al op -500 aangetrokken.

In de ?Grande galerie? tussen Gibraltar en de trémie op -650 m hadden we twee plannen: enerzijds gedetailleerd hertopograferen van rechteroever van deze galerij, anderzijds grote desobstructiewerken in de Boyau de l?Aspirateur, een gangetje op -635 m dat een directe toegang zou kunnen geven tot de Rivière Tintin. We hadden hiervoor speciaal de Ryobi-boormachine meegenomen. Maar eens ter plaatse, bleek dat het gangetje ditmaal blies, ongetwijfeld wegens de temperatuur buiten die rond het vriespunt lag. Na twee uur werken met de Ryobi waren Annette en Paul bijna gestikt in de uitlaatgassen van de 2-takt machine en zetten ze er een punt achter. Ze gingen naar het bivak in de Salle des Marsupilamis waar ze rond 20u arriveerden. De rivier bleek intussen zo gezwollen te zijn dat ze nog amper over te steken was.

Intussen topografeerde het andere trio al een deel van de Grande Galerie, waarbij vooral de soms wel 15 m hoge steile oevers voor problemen zorgden. Mark zocht koortsachtig naar andere gangetjes die mogelijk richting Tintin zouden kunnen lopen, maar veel werd niet gevonden. Alle hoop is gevestigd op de Aspirateur. 

Om 21u zaten we allen samen in het bivak, vervuld van de nodige twijfels over de explo van morgen. De vo?e-mouillante van Tintin zou met dit debiet zeker niet passeren! 

De volgende dag (maandag 15/9/2008) werden de ploegen weer gesplitst. Iedereen vroeg op pad voor een lange dag. Paul en Annette zouden weer naar de Aspirateur gaan. Zo er niet te werken viel, zouden ze heel de topo van de Grande Galerie proberen in te blikken. Om 13 u was er afgesproken met de andere ploeg, die de Rivière Tintin zouden verder pushen. Ze zouden in de buurt van de vo?e-mouillante in Tintin proberen om met Paul en Annette stemcontact te maken, in de twee nauwe gangetjes die vanuit Tintin richting Grande Galerie vertrokken.

In de Aspirateur bleek de tocht opnieuw te blazen. Met de Ryobi werken was weer geen optie. Erger nog: in de Tintin, bleken de twee gangetjes eveneens te blazen, wat de kans wel erg klein maakt dat er een verbinding kan gemaakt worden (ondanks de afstand die slechts 27 m bedraagt!). En na een kwartier roepen en op fluitjes blazen, kon evenmin een akoestische verbinding worden gemaakt. Dus schakelden Paul en Annette over op plan B: een hele dag topo van de reusachtige Grande Galerie die in detail uitgetekend werd. Tegen 21 u ?s avonds konden ze in het bivak genieten van een welverdiende maaltijd en zich eindelijk een beetje verwarmen.  

Het andere trio (Mark, Rudi en Bart) had geluk: in Tintin was het water fel gezakt en ze geraakten door de vo?e-mouillante. De exploratie werd verder gezet waar ze in augustus was gestopt. Tintin bleef maar doorgaan, hoofdzakelijk in canyon-stijl, met diep en ijskoud water (1?C). Ponto?s verplicht dus! In combinatie met de hevige tocht werd het topograferen een hels karwei. Bevroren voeten en vingers, drupneuzen, en veel kou lijden. Toch blikte deze ploeg zowat 470 m aan première in (62 vis?s) en deden ze nog een verdere verkenning van een 100-tal meter rivier zonder topo. Het blijft maar doorgaan!  Onderweg werd een ébouleuze zaal gevonden, waar nog een riviertje toekwam, dat Affluent Fantasio werd genoemd. Deze vertrok in bijna noordelijke richting. Zou dit de verbinding naar de Gouffre des Partages worden?

Tegen middernacht viel het trio het bivak binnen, afgepeigerd na de kilometerlange tocht: de afstand van het bivak naar de extreme amonts van Tintin bedraagt 3,5 km, voor minimum 4 u progressie. Heen en weer is dit 7 km; bijna vergelijkbaar met een traversée van de Pierre-St-Martin!

De derde dag, dinsdag 16/9/2008, weer vroeg opstaan, want de hele ploeg trok weer naar Tintin. Chapeau voor Mark, Bart en Rudi die dit twee dagen na elkaar konden opbrengen! Onderweg namen we wat tijd om enkele foto?s te maken, en een ponto-wissel aan de voute-mouillante kostte ook wat tijd, zodat we finaal slechts om 15 u aan onze explo/topo-sessie konden beginnen.

Paul en Annette topografeerden Tintin zo ver ze konden. Gelukkig werd de ijskoude rivier over grote stukken ontdubbeld door fossiele en vaak heel mooi geconcretioneerde bovenverdiepingen, waarin de bevroren voeten wat konden ontdooien. Een magnifieke exploratie, maar finaal ging de canyon over in een actieve galerij van 3x3 m met veel brokkelige schist. We vreesden een trémie en inderdaad: zowat 350 m voorbij de terminus van gisteren is er een instortingszone waar voorlopig geen doorgang werd ontwaard. Maar er werd slechts 5 minuten gezocht, er is nog een grote fossiele meander te onderzoeken, en de tocht is nog steeds hevig.

 

Het andere trio exploreerde en topografeerde de Affluent Fantasio over meer dan 300 m (meer dan 50 vis?s!). Vaak moeilijk en smal, maar dan tot ieders verrassing einde in een heel grote galerij of zaal (75x20) waar een paar megaputten in het plafond toekomen. Men dacht in de Gouffre des Partages te zijn uitgekomen, maar na enig rondzoeken volgde het verdict: dit was maagdelijk gebied!

Zowel in Tintin als Fantasio is nog veel werk, want veel zijpassages of bovenverdiepingen werden nog niet bekeken. Maar het zijn bijzonder zware, lange en vooral ge?gageerde explo?s. Een crue overleef je niet in die canyons. De terminus van Tintin ligt nu op 8000 m van de ingang van de grot. Men voelt zich daar heel ver van de wereld verwijderd. Aan de gevolgen van een ongeval in deze zone durft niemand te denken?

Om 19u30 ?s avonds vonden de twee ploegen elkaar terug aan het begin van de Affluent Fantasio. Een soepje opwarmen, wat eten, en dan weer op weg voor een lange terugtocht, met onderweg de gehate Puits des Daltons. Rond middernacht in het bivak terug. Elke spier in ons lijf deed zeer, maar de warme wijn (dank u Bart) maakte alles goed. In bed rond 2 u ?s ochtends.

Woensdag 17/9/2008. s Morgens uitslapen, bivak opkramen en inventariseren, sherpakits op de schouders gehesen en naar buiten. Onderweg even gestopt aan de Aspirateur, waarin de tocht nu weer naar binnen gierde. Fijn, buiten zal het dus warm weer zijn. Hier werken we in ieder geval volgend jaar aan verder!

Nog 4 km blokken lopen, 400 m putten opklimmen en woensdag om 18u kwamen we buiten, in een schitterend zonbeschenen decor. Geen zaliger gevoel dan dat; het beste moment van de hele vierdaagse. Iedereen voelde zich geradbraakt, elke spier deed pijn, de een had last van rugpijn, de andere van zere knie? of ontstoken gewrichten en pezen, en sommigen hadden al die dingen tegelijk. Het hoort erbij. Dat is speleologie, en zeker op de Pierre-St-Martin.

Maar vooral: respect voor Annette, die met haar onvoldoende herstelde voet vier dagen lang door de grot hinkte en pijn verbeet.  

Donderdag 18/9/2008 was een rustdag. Proberen de dodelijke moeheid uit onze lijven te krijgen. Een halve dag topogegevens zitten verwerken. Gauw bleek dat we nog lang niet aan de Partages zijn. Tintin volgt de weg die de geologie haar oplegt: een kilometerslange breuk die in noordoostelijke richting loopt. Deze breuk wordt twee maal gekruist door een kleinere contactbreuk, en het is de tweede die waarschijnlijk de reden is van de instorting waarop Tintin eindigt.  

Vrijdag 19/9/2008 was dan de herkansing gepland van vorige zaterdag: enerzijds desequiperen van de FR3, anderzijds de AN60. Annette kon nog amper stappen, en besloot de komende twee dagen haar voet rust te gunnen.

Mark en Bart desequipeerden de FR3 zo snel ze konden, zodat ze daarna nog konden gaan rondkijken op het terrein boven de Tintin. Het is een gebied dat we wel kennen, want in de buurt van het geel gemarkeerde pad waarlangs we in de beginjaren omhoog stapten. Ze vonden een blaasgat in een doline, en de hele zone verdient volgens hen een grondig onderzoek. De breuk waarin Tintin loopt is aan de oppervlakte zeer goed herkenbaar. 

Rudi en ik gingen naar de AN60. Die grot hadden we veel te lang verwaarloosd. In 2004 geraakten Annette en ik, na jaren van verbredingswerken, eindelijk voorbij de extreem geventileerde ?boyau? (verbreed over 25 m lengte). We ontdekten toen een putje van 5 m, gevolgd door een 15-tal meter heel nauwe meander. Halte op een versmalling, en teleurstelling. Sindsdien waren we er niet meer teruggekeerd. Die meander moest absoluut opnieuw bekeken en getopografeerd worden, want dankzij onze nieuwe en precieze topo?s van de FR3, werd hoe langer hoe meer duidelijk dat de AN60 perfect gepositioneerd was om de verbinding tussen de FR3 en de Anialarra te kunnen opleveren. 

Rond de middag stonden Rudi en Paul op -40, in de zaal van de AN60. Vooraleer de meander in te duiken, had Paul eerst nog een ander karwei te doen: in deze zaal vertrekt er ook een nauwe gang die een stevige tocht aanzuigt. Hier hadden we nooit in gewerkt. Terwijl Rudi het equipement afwerkte, lag Paul al in die nauwe gang met de Hilti te boren. Een uur later konden we tot ons plezier een bijna kaarsrechte geconcretioneerde gang exploreren (1x0,6 m) (Galerie des Silex). Na 30 m, verrassing: voor onze tekende zich een gapend zwart gat af: een put die een meter of 15 ? 20 diep scheen te zijn. Mooi zo! Terug maar, die put was voor later, tijd voor de meander nu (onze timing was erg strikt vandaag).

In de meander was de tocht opnieuw beestachtig hevig. Binnen de 5 minuten waren we allebei verkleumd en met een snotneus aan het topograferen. De terminus van Annette in 2004, een S-vormige vernauwing van 15 cm breed, bleek voor Rudi evenmin passeerbaar. Maar die tocht dan, en vooral die fenomenale echo die onze stemmen secondenlang deed galmen. Een put moest vlakbij zijn! Ons besluit stond al gauw vast: morgen kwamen we hier terug!

Zaterdag 20/9/2008. Het was heerlijk weer. De vermoeidheid van de voorbije dagen begon zwaar door te wegen en we sjokten de berg op. We splitsten vandaag weer in 2 ploegjes. Rudi en Paul weer naar de AN60; Mark en Bart naar de AN51. Zij gingen daar wat onderzoek doen naar de vele lucarnes en meanders die we in de ingangsputten opmerkten, tussen 0 en -200 m, en waar we nooit aandacht aan hadden besteed. Het duo amuseerde zich urenlang prima; ze ontdekten en topografeerden diverse parallelputten, die wegens gebrek aan tijd niet allemaal afgedaald konden worden. Finaal kwamen ze buiten met meer vraagtekens dan vanochtend! Vooral één meander met stevige tocht, die eindigde in een zaaltje met een grote put in de vloer (> 20m), was bijzonder intrigerend.

Rudi en Paul trokken in de AN60 alle registers open. De Hilti deed wat hij moest doen, één voor één gingen alle versmallingen eraan. Tegen 15 u zaten we allebei, bont en blauw weliswaar, heel tevreden boven de rand van een grote en brede put. Stenen vielen een meter of twintig diep, maar de echo en de tocht lieten veronderstellen dat dit maar een voorproefje was van het echte werk. Wat een voldoening na vele jaren desobstructiewerk, in zoéén moeilijke omstandigheden. Maar het afdalen van die put zal pas voor volgend jaar zijn, onze tijd is op. Buiten ruimden we het kamp op, en na een laatste portage stonden we rond 20 u aan de ARSIP-chalet waar Annette ons opwachtte met lekker eten, Pacharan, rode wijn en zelfs Rochefort 8. Tot volgend jaar!

Wat cijfers 

De augustus- en september expeditie samen deden het Systeem van Anialarra groeien van 21,2 naar 24,3 km. Zowat 3 km erbij dus. We kunnen hier best mee leven. Ter herinnering: toen we de grot in 1999 ?overnamen? van onze voorgangers, was de totale lengte 9,0 km.

De grot komt nu op de derde of vierde plaats terecht van het massief (quasi gelijk met Lonn?Peyret)

1) Complexe  Pierre Saint Martin - Gouffre des Partages  80200 m
2) Arrestelia  59600 m
3) Réseau d?Anialarra 24308 m
4) Réseau Lonn?Peyret  24276 m
5) Grotte d?Arphidia  22300 m

 De diepte van de grot bedraagt, na de nieuwe topo?s van de Grande Galerie, -735 m (trémie Crimson)

Exploreren = topograferen. In de 12 jaar dat we op het massief exploreren, maakt dit:

	Alle grotten op het massief door ons getopografeerd	Enkel Systeem van Anialarra
Aantal toposessies	198	150
Aantal vis?s	3770	2944
Lengte gemeten	30,3 km	24,8 km
Lengte uitgesloten	3,3 km	3,0 km
Gemiddelde vis?	7,9 m	8,3 m
Volume aan galerijen	1,7 miljoen m?	1,62 miljoen m?
Gemiddelde galerijdiameter	8,0 m	8,6 m
Vloeroppervlak	186000 m?	162600 m?
Wandoppervlak	715600 m?	622600 m?

Ik laat het aan u over om te becijferen hoeveel uren we hier mee bezig waren, en hoeveel topoblaadjes er volgeschreven werden.

 

Klik hier voor een toposynthese Anialarra-AN8-Partages

Klik hier voor een fotogalerij met foto's van de September-expeditie

 

Perspectieven 2009

Voor 2009 is er bijzonder veel werk aan de winkel. In het Systeem van Anialarra: de verdere exploratie van de Rivière Tintin, de desobstructie van de Aspirateur, de verbinding Anialarra ? FR3,  en de desobstructie van de trémie Crimson, de actuele stroomafwaartse terminus op -735 m.  Op het massief: de exploratie van de AN60, de parallelputten van de AN51, de Gouffre Venus, zoeken naar een ingang boven Tintin of de Réseau post-trémie, en nog een 40-tal andere objectieven die in de loop der jaren op de ?Todo? list zijn terecht gekomen?We zullen trachten in 2009 een extra grote ploeg samen te stellen...  

Paul De Bie, expeditieleider